Soru: Ben evli bir kadınım. Kocam anne-babamı ziyaret etmek istediğim bazı zamanlarda bana müsaade etmiyor. O zaman da aklıma “her ne kadar ben evli isem ve bu sebeple kocama itaat etmem gerekiyorsa da sıla-i rahimi kesmemek de bir görevimdir” şeklindeki soru geliyor. Sormak istediğim şu: Bu hususta benim tutumum ne olmalıdır. Veya kocamın dinen beni bu hususta alıkoyma hakkı var mıdır?
Cevap: İslamiyet kadının nafakasını kendisini ihtibas etmesi/evde tutması sebebiyle kocaya yüklemiştir.[1] Bu sebeple kadın kocasının evinde durmalı ve Kur’an-ı Kerim’in de özel manada Peygamber hanımlarına ve genel manada da mü’minlerin hanımlarına emir buyurduğu üzere evlerinde yerleşmeli ve cahiliyye açılıp saçılmasıyla kendilerini teşhir etmemelidirler.[2] Bu manada Efendimiz Aleyhissalatü vesselam kadının kocasının izni olmaksızın evinden çıkmasını yasaklamıştır.[3] Bu itibarla bir koca kadının ana babası ve başkasından olma çocuklarını evine girerek onu ziyaret etmelerinden alıkoyabilir. Zira ev kendisine aittir. Fakat onların gelerek ona bakmaları ve onunla konuşmalarından kendilerini men edemez. Çünkü bu hususta koca için her hangi bir zarar olmadığı gibi bunu engellemesi durumunda sıla-i rahimin kesilmesi durumu ortaya çıkacaktır.[4]
Fıkıh kitaplarımızda konuyla ilgili bir kadının anne-babasını ziyaret için her Cuma çıkabileceği, sair akrabalarını ziyaret içinde senede bir çıkabileceği zikredilmektedir.[5] Fakat bu konuda İmam Ebu Yusuf’tan Nevadir’de yapılan rivayette Ebu Yusuf bu durumu anne-babanın kadını ziyarete gelme imkânına sahip olamaması ile kayıtlamıştır. Yani şayet anne-babasının kendisini gelip ziyaret etme imkânları varsa onlar gelip kadını ziyaret etmelidirler. Zaman fitne zamanı olduğundan hele de genç kadınların velev ki ebeveyn ziyareti gayesiyle de olsa evden sıkça çıkmaları fukaha tarafından pek hoş karşılanmamıştır. Ancak şayet ebeveyn bu şekilde bir imkâna sahip değilse bu durumda kocanın kadına örfen takdir edilmiş bir zaman ile müsaade etmesi gerekir. Ve bu süre içerisinde kadın ana-baba ziyaretlerini gerçekleştirmesi icap eder. “Her Cuma” şeklinde fıkıh metinlerinde yer alan ifadeyi çok çıkma olarak değerlendiren İbn Hümam Ebu Yusuf’un bu fetvasını almanın hak ve doğru olacağını yani mümkünse anne-babanın kadının yanına ziyarete gelmelerini, değilse örfen makul olan zamanda kadının ziyaretlerini gerçekleştirmesi gerektiğini söyler.[6]
Neticede soru sahibinin takınması gereken tavır budur. Yani kocasının izin vermemesinin hududu bellidir. Ve tabii ki meşru’ dairede; yani yukarıda izah etmeye gayret gösterdiğimiz zemin çerçevesinde ziyaretlerini gerçekleştirecektir.
Ömer Faruk Korkmaz
Dipnotlar:
[1] Zafer Ahmed et-Tanevi, İ’lau’s-Sünen, XI/274 İdaretu’l-Kur’an ve’l-Ulumi’l-İslamiyye, Karaçi 1415
[2] Kur’an, Ahzab
[3] Müslim, Sahih, Nikâh, No: 1418
[4] Burhaneddin el-Merğinani, el-Hidaye, II/ 330, Daru’l-Erkam, Beyrut-Lübnan
[5] Ali el-Kari, Fethu Babi’l-İnaye, II/ 338, Daru’l-Kütübi’l-İlmiyye, Beyrut-Lübnan, 2009, B.I
[6] İbn Hümam, Fethu’l-Kadir, IV/358 Daru’l-Kütübi’l-İlmiyye, Beyrut-Lübnan 2003, B.I